Ο Λέανδρος και ο Φαίδων, αφού δοκιμάζουν διάφορους τρόπους για να διατηρήσουν τη γιαγιά τους φρέσκια, αποφασίζουν να τη βάλουν στο ψυγείο! Η γιαγιά, όμως, έχει άλλη άποψη και τους εξηγεί το γιατί… Η Βούλα Μάστορη, υποψήφια για το διεθνές βραβείο Άντερσεν 2008, έγραψε μια τρυφερή ιστορία για την οικογένεια, που προσεγγίζει με χιούμορ και διακριτικότητα το θέμα των γηρατειών, χάρη και στην εξαιρετική εικονογράφηση της Ίριδας Σαμαρτζή. Το βιβλίο «Γιαγιά στο ψυγείο» απέσπασε άξια στις αρχές του καλοκαιριού το λογοτεχνικό βραβείο εικονογραφημένου βιβλίου για παιδιά από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Ο Αναγνώστης». Το Τaλκ μίλησε με τη συγγραφέα για τα γηρατειά, την απώλεια, τους παιδικούς φόβους, αλλά και για τα μεγάλα όπλα ενάντια σε αυτούς, τη φαντασία και τη λογοτεχνία…  

Υπηρετείτε την παιδική και εφηβική λογοτεχνία από το 1974. Πώς επιλέγετε τη θεματολογία των βιβλίων σας; Προτιμάτε να απευθύνεστε σε παιδιά ή εφήβους; Τι είναι πιο δύσκολο, αν μπορείτε να το προσδιορίσετε, και γιατί; Τα θέματά μου είναι αποτέλεσμα των ερεθισμάτων που λαμβάνω είτε από την τρέχουσα επικαιρότητα είτε από τα βιώματά μου είτε και από τα δύο. Ανάλογα με το θέμα που θα θελήσω να καταπιαστώ και κυρίως ανάλογα με τον τρόπο που θα το εκφράσω καθορίζεται στο τέλος και η ηλικία του αναγνώστη μου. Αυτήν την εποχή προτιμώ να απευθύνομαι σε μικρά παιδιά και σε ενηλίκους, έχω μάλλον παραμελήσει τους έφηβους αναγνώστες μου. Η κάθε κατηγορία έχει τους δικούς της τρόπους -δεν θα έλεγα «δυσκολίες»- γραφής. Η δυσκολία έγκειται στο να μπορείς να γράφεις πότε για τη μία και πότε για την άλλη ηλικία και να αγγίζεις κάθε φορά τους συγκεκριμένους αναγνώστες.

Το βιβλίο σας «Γιαγιά στο ψυγείο» πραγματεύεται το θέμα των γηρατειών. Τι σας ώθησε να το γράψετε; Σε ποιο βαθμό είναι αυτοβιογραφικό; Η σκηνή με τη γιαγιά που παίζει με τα δυο εγγονάκια της και ακούει το «Εσύ, γιαγιά, δεν είσαι ξεραμένη» είναι βιωματική και έγινε η βάση της ιστορίας μου. Σήμερα οι περισσότερες γιαγιάδες είναι σαν τη γιαγιά του βιβλίου μου και δεν θέλουν να ξεραθούν, αντίθετα με την ηρωίδα μου, η οποία αντιμετωπίζει τα επερχόμενα γηρατειά με φυσικότητα και είναι αυτό που θα ήθελα να περάσει στους μικρούς αναγνώστες μου – και στις απανταχού νέες γιαγιάδες.

«Όλες οι γιαγιάδες ξεραίνονται στο τέλος. Πρέπει να κάνουμε κάτι». Τα παιδιά φοβούνται το γήρας και την πιθανή απώλεια (των αγαπημένων τους προσώπων) περισσότερο από τους μεγάλους; Μπορεί η λογοτεχνία να τα βοηθήσει να ξεπεράσουν φόβους και φοβίες; Ναι, τα παιδιά φοβούνται την απώλεια των αγαπημένων τους προσώπων, χωρίς όμως να εστιάζεται ο φόβος αυτός αποκλειστικά στον θάνατο, διότι αυτόν δεν μπορούν να τον συνειδητοποιήσουν. Από την άλλη, καίτοι τα γηρατειά φαντάζουν πολύ μακρινά για τα ίδια, αντιλαμβάνονται ότι σηματοδοτούν το φυσικό τέλος του ανθρώπου. Η λογοτεχνία που πραγματεύεται τέτοιο θέμα αποτελεί ένα ασφαλές μέσο ψυχικής άσκησης για το παιδί, αν όχι για να ξεπεράσει φόβους ή φοβίες, τουλάχιστον να μπορέσει να τις αντιπαλέψει.

Μια γιαγιά δεν θα γεράσει, αν μπει στο νερό ή στο ψυγείο, αν την πασαλείψουμε με κρέμα σοκολάτα. Η παιδική φαντασία είναι αξεπέραστη! Τι φταίει και κάπου στην πορεία χάνεται μάλλον απότομα; Φταίμε εμείς οι μεγάλοι που πιέζουμε με τον τρόπο μας το παιδί να μεγαλώσει. Ορισμένα παιδιά, όπως του λόγου μου, καταφέρνουμε ν’ αντιστεκόμαστε, όσο κι αν μεγαλώνουμε εξωτερικά.

Τα παιδιά σήμερα διαβάζουν όλο και λιγότερο, καθώς έχουν πληθώρα άλλων (πιθανώς πιο θελκτικών) ερεθισμάτων. Πώς μπορούν γονείς, εκπαιδευτικοί και συγγραφείς να προωθήσουν τη φιλαναγνωσία; Αυτό που φταίει περισσότερο είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετοί ενήλικοι φιλαναγνώστες για να μεταλαμπαδεύσουν στο παιδί την αγάπη τους για το βιβλίο. Συνήθως η κάθε προσπάθεια για προώθηση της φιλαναγνωσίας σκοντάφτει σε άρνηση κάποιου ενηλίκου. Τώρα προβάλλει ως πρόφαση την ύφεση, την ίδια πρόφαση που έχει προβάλει και η κυβέρνηση της χώρας μας σταματώντας φιλαναγνωστικά προγράμματα και κλείνοντας βιβλιοθήκες.

Τι μηνύματα παίρνετε από τους μαθητές στα σχολεία που επισκέπτεσθε; Τα παιδιά είναι πάντα σοφά. Λυπάμαι που το εκπαιδευτικό μας σύστημα προσπαθεί να τα αποβλακώσει και καμαρώνω τα όποια φωτεινά μυαλά μαθητών και εκπαιδευτικών που αντιστέκονται.

Το βιβλίο της Βούλας Μάστορη «Γιαγιά στο Ψυγείο» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.