Ίωση ή κρυολόγημα; Να του δώσω αντιβίωση; Να του κάνω το αντιγριπικό εμβόλιο; Να…του βάλω ζακέτα; Ο γιατρός μας, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, απαντά με ψυχραιμία στα πιο συνηθισμένα ερωτήματα που λαμβάνει από τους γονείς όταν το θερμόμετρο αρχίζει να πέφτει. Εμείς τον ακούμε προσεκτικά και ξεφυσάμε με ανακούφιση.

Γιατί τα παιδιά μας αρρωσταίνουν περισσότερο το φθινόπωρο και τον χειμώνα;

O κυριότερος λόγος που τα παιδιά αρρωσταίνουν περισσότερο τον χειμώνα είναι ο συγχρωτισμός πολλών ατόμων σε κλειστό χώρο, λόγω του κρύου. Όχι το ίδιο το κρύο. Αν έφταιγε η χαμηλή θερμοκρασία, τότε σε πιο βόρειες χώρες οι άνθρωποι θα ήταν συνεχώς κλινήρεις. Αντίθετα, είναι γνωστό πως οι Σουηδοί αφήνουν τα καρότσια με τα μωρά τους έξω στο κρύο, όταν εκείνοι πίνουν τον καφέ τους. Το μόνο που προκαλεί το κρύο είναι ρινική καταρροή, αλλά αυτό αποτελεί αγγειοκινητικό φαινόμενο και όχι σημάδι λοίμωξης.

Μπορούμε να τα προστατεύσουμε ντύνοντάς τα πιο ζεστά;

Το μόνο που θα καταφέρουμε αν τα ντύσουμε πιο ζεστά είναι να τα κάνουμε να ιδρώσουν και να εκθέσουμε το υγρό δέρμα τους στο κρύο… Όχι, τα παιδιά-κρεμμύδια, που έλεγε και μια παλιά διαφήμιση, δεν είναι πιο ανθεκτικά…

Η ίωση και το κρυολόγημα είναι το ίδιο;

Πρακτικά ναι… Το κοινό κρυολόγημα είναι ουσιαστικά μια ίωση που οφείλεται σε συγκεκριμένο ιό. Αν τώρα εννοεί κάποιος τη μυξούλα που «κατεβάζει» ένα παιδί μετά την παραμονή του σε κρύο περιβάλλον, αυτό, όπως είπα είναι, απλώς μια παροδική μεταβολή στο αγγειακό δίκτυο της ρινός.

Αν το παιδί μου εκτεθεί σε περιβάλλον με ιούς, είναι σίγουρο ότι θα αρρωστήσει;

Όχι. Όμως δεν είναι και απίθανο. Εξαρτάται από τη λοιμογόνο δύναμη του εισβολέα ιού, από τη μεταδοτικότητα της ίωσης και από το ανοσοποιητικό του οργανισμού που θα δεχτεί τον ιό και θα πρέπει να τον αντιμετωπίσει. 

Να κάνω στο παιδί μου το αντιγριπικό εμβόλιο;

Οι ενδείξεις για το σχετικά «αθώο» αντιγριπικό εμβόλιο είναι πολύ συγκεκριμένες. Αναφέρουν ότι πρέπει να γίνεται σε άτομα μεγαλύτερα των 60 ετών και στα παιδιά με ανοσοκαταστολή ή κάποιο χρόνιο νόσημα, όπως άσθμα, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθεια, χρόνιο νεφρικό νόσημα και χρόνια λήψη ασπιρίνης. Αυτές όμως είναι οι συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού για την Ελλάδα (2015). Στις ΗΠΑ τo CDC για το 2016 (το αντίστοιχο ΚΕΕΛΠΝΟ) συστήνει τον εμβολιασμό σε κάθε άτομο μεγαλύτερο των 6 μηνών που δεν παρουσιάζει καμία αντένδειξη ως προς το εμβόλιο. Εγώ τελικώς παίρνω την κάθε περίπτωση ξεχωριστά, αποσπώντας όφελος και από τις δύο συστάσεις. Δηλαδή, εάν σε μια οικογένεια όλοι είναι υγιείς, αλλά υπάρχει ένα βρεφάκι 3 μηνών, δεδομένου ότι το εμβόλιο δεν έχει άδεια σε αυτήν την ηλικία, θα εμβολίαζα το υγιές περιβάλλον, π.χ. τον μεγαλύτερο αδελφό που μπορεί να μεταφέρει από το σχολείο τον ιό της γρίπης. Έτσι θα εμβολιαζόταν ένα υγιές παιδί, αλλά θα προστάτευε εκτός από τον ίδιο και τον ευάλωτο αδελφό του.

Τι άλλο μπορώ να κάνω για να θωρακίσω το ανοσοποιητικό του παιδιού μου; 

Νομίζω πως δεν υπάρχουν μαγικά ξόρκια. Ακόμη και τα πολυβιταμινούχα σκευάσματα πλέον αμφισβητούνται και, όπως διάβαζα σε μια πρόσφατη μελέτη, μόνο οι βιταμίνες C και D φαίνεται να έχουν αξία. Αυτό σημαίνει πως ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να λαμβάνει τις βιταμίνες και τα αντιοξειδωτικά από τις τροφές και από τη φύση και όχι από αναβράζοντα δισκία. Με άλλα λόγια, μια ισορροπημένη ποιοτική διατροφή, ξεκινώντας με θηλασμό, είναι νομίζω η πιο καλή συνταγή για γερό ανοσοποιητικό.

Και αν τελικά το παιδί μου κολλήσει μια ίωση;

Ψυχραιμία… Είναι απλώς μια ίωση από τις πολλές που θα κολλήσει. Γιατί τα παιδιά είναι κλεισμένα αρκετές ώρες σε μια τάξη, έχουν στενές επαφές, εύκολα μοιράζονται τα παιχνίδια τους χωρίς να νοιάζονται για τη μετάδοση ιών. Ειδικά ένα «πρωτάκι» στον παιδικό σταθμό θα εκδηλώσει συμπτώματα ίωσης περίπου 10 φορές τον χρόνο!

Να του δώσω αντιβίωση; 

Να του δώσετε αντιβίωση… αλλά όχι για την ίωση… Μου αφήσατε την καλύτερη ερώτησή σας για το τέλος και αυτό μου αρέσει πολύ, γιατί θα κλείσουμε και με ένα μήνυμα που λέω σαν στιχάκι στους γονείς: «ΣΤΗΝ ΙΩΣΗ ΟΧΙ ΑΝΤΙΒΙΩΣΗ!» Ο ιός είναι ένας οργανισμός για τον οποίο δεν έχουν βρεθεί αντιβιοτικά. Θα διαγράψει τον κύκλο της ζωής του και θα χαθεί. Τα αντιβιοτικά είναι δραστικά μόνο σε περιπτώσεις λοιμώξεων που προκαλούνται από τα μικρόβια και είναι φάρμακα σχεδιασμένα να «τρυπάνε» το περίβλημά τους και να τα καταστρέφουν. Δεν αποκλείεται βέβαια σε μια ίωση να εμφανιστεί και κάποια επιπλοκή από την ευκαιρία που βρήκε ένα μικρόβιο να χτυπήσει τον ευαίσθητο οργανισμό και βέβαια τότε η αντιβίωση είναι λύση. Όμως αυτό είναι υποπερίπτωση στον κανόνα και το ξέρει μόνο ο παιδίατρός σας. Μέχρι να βρεθεί λοιπόν αντιβιοτικό για ιούς, απλώς οι γονείς θα κάνουν υπομονή να περάσουν οι μέρες της ίωσης, έχοντας βέβαια αυτοί και ο παιδίατρος υπό στενή επίβλεψη τον νεαρό ασθενή.

Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος είναι παιδίατρος στο νοσοκομείο Σύρου. 

iordanispapado@hotmail.com, Facebook: μικρό «σονοκομείο»