Όλοι οι νέοι γονείς αναρωτιούνται: Πότε θα περπατήσει το παιδί μου; Τα περισσότερα μωρά κάνουν τα πρώτα τους βήματα προς το τέλος του πρώτου έτους της ζωής τους, μεταξύ εννέα και δώδεκα μηνών. Αν το μωρό σας δεν έκανε τα πρώτα του βήματα προτού σβήσει το πρώτο του κεράκι, θα το κάνει στο επόμενο εξάμηνο.

Το μεγαλύτερο επίτευγμα σε σωματικό επίπεδο που θα κάνει το παιδί στον δεύτερο χρόνο της ζωής του είναι ότι θα κατακτήσει και θα τελειοποιήσει το βάδισμα και θα αρχίσει να ανεβοκατεβαίνει σκάλες. Και φυσικά, όπως συμβαίνει με κάθε… κατάκτηση, είναι πολύ προσωπική υπόθεση, χρειάζεται χρόνο, προσπάθεια και ιδιαίτερο στιλ. Ακόμη κι αν έχει καταφέρει να κάνει ένα δύο βηματάκια στηριζόμενο, πιθανόν να χρειαστεί έναν ή και δύο μήνες μέχρι να μπορέσει να σταθεί όρθιο και να βαδίζει με αρμονικές κινήσεις χωρίς τη βοήθειά σας. Όμως μην περιμένετε να σηκωθεί και να σταθεί με τον τρόπο που εσείς θα κάνατε. Θα ακολουθήσει τη δική του τεχνική, συνήθως προσπαθώντας να πιαστεί από κάποιο αντικείμενο ή έπιπλο και να σηκώνεται.

Στην αρχή τα βήματα του παιδιού θα είναι ασταθή, πράγμα αναμενόμενο. Αντί να κάνει βηματάκια, θα στηρίζει τα ποδαράκια στο πάτωμα ανοιχτά, με φορά προς τα έξω και θα ταλαντεύεται αριστερά-δεξιά σε κάθε του βήμα. Όσο αργή και επίπονη μπορεί να φαίνεται αυτή η διαδικασία στην αρχή, σύντομα ο ρυθμός του βηματισμού του θα επιταχύνεται και πολύ σύντομα θα χρειάζεται να τρέχετε για να το πιάνετε.

Καθώς το παιδί θα κάνει τα πρώτα του βήματα, οι πτώσεις και οι τούμπες θα είναι αναπόφευκτες. Στην αρχή θα σκοντάφτει ακόμη και στις πιο μικρές ανωμαλίες του δαπέδου. Ένα ζαρωμένο χαλί ή μία μικρή διαφορά στην κλίση του πατώματος ανάμεσα σε δύο δωμάτια θα αποτελούν μείζον εμπόδιο για το μικρό σας, που πιθανόν να οδηγήσει σε τούμπα. Θα χρειαστούν αρκετοί μήνες μέχρι να μάθει να στρίβει στις γωνίες χωρίς να πέφτει. Επίσης, στην αρχή δεν θα είναι εύκολο να χρησιμοποιεί τα χέρια του καθώς θα περπατάει, παρά μόνο για ισορροπία. Η συνήθης εικόνα ενός παιδιού στους πρώτους δυο τρεις μήνες του περπατήματος είναι να έχει τα χεράκια του λυγισμένα και διπλωμένα στο ύψος των ώμων προσπαθώντας να ισορροπήσει το σώμα του. Στη φάση αυτήν μπορεί να κρατά κάποιο παιχνίδι ή να παίζει με αυτό και να περπατά παράλληλα, αλλά όχι και να το τσουλά, π.χ. από το κορδόνι του. Η εξάσκηση δύο τριών μηνών είναι σημαντική ώστε να αποκτήσει τον έλεγχο της κίνησής του: θα μπορεί να σκύψει, να σηκώσει και να κουβαλήσει ένα παιχνίδι, θα μπορεί να σπρώχνει ή να τραβά ένα όχημα με ρόδες, να κάνει βήματα και στο πλάι και προς τα πίσω, να πετά μπάλα. Θα χρειαστούν περίπου έξι μήνες αφότου το παιδί κάνει τα πρώτα του βήματα μέχρι το περπάτημά του να γίνει αρμονικό. Θα κρατάει τα πόδια του το ένα δίπλα στο άλλο κάνοντας ομαλά βήματα. Ίσως να μπορεί να ανεβοκατεβεί μια σκάλα με τη βοήθειά σας, αν και τον πρώτο καιρό το πιθανότερο είναι να ανεβοκατεβαίνει μπουσουλώντας με χέρια και πόδια και σέρνοντας την κοιλιά του, καθώς έτσι θα αισθάνεται πιο σίγουρο. Σύντομα όμως θα καταφέρει και τα πρώτα άτσαλα τρεξίματα, αν και το τρέξιμο με καλό συντονισμό και ρυθμό δεν θα το μάθει καλά προτού κλείσει τα τρία του χρόνια. Πάντως, συμπληρώνοντας τα δύο του χρόνια, το παιδάκι σας θα κινείται πλέον με άνεση και σταθερότητα, κι εσείς μάλλον που θα τρέχετε στο κατόπι του για να το περιορίσετε και να το ελέγξετε από τις κακοτοπιές θα αναπολείτε πού και πού την εποχή που το είχατε μαζί σας στο καροτσάκι του.

Πολλά παιδάκια περπατούν στις μύτες των ποδιών και σταδιακά αποβάλλουν αυτήν τη συνήθεια. Καλό θα ήταν να γίνει μια καλή νευρολογική και παιδοορθοπαιδική εκτίμηση του παιδιού και στη συνέχεια αναπτυξιακός έλεγχος αν ανησυχείτε και για άλλες πτυχές της ανάπτυξης του παιδιού, όπως είναι π.χ. ο λόγος ή η κοινωνική επαφή. Αν και το βάδισμα στις μύτες των ποδιών έχει συσχετιστεί με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, αυτό δεν σημαίνει ότι όσα παιδιά περπατούν στα δάχτυλα έχουν αναπτυξιακό πρόβλημα.

Τα περισσότερα παιδάκια στην ηλικία των 10 έως 13 μηνών κάνουν τα πρώτα τους βηματάκια, υπάρχουν όμως και παιδιά που καθυστερούν μερικούς μήνες ακόμη. Η αναπτυξιολόγος Κωνσταντίνα Γκόλτσιου μάς εξηγεί πότε πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικό: «Αν μέχρι τώρα ο παιδίατρος δεν εντόπισε κάποιο νευρολογικό πρόβλημα του παιδιού και δεν ανησύχησε για την ανάπτυξή του (στήριξε το κεφαλάκι του γύρω στους 3 μήνες, κάθισε γύρω στους 6-7 μήνες, άρχισε να στέκεται στηριζόμενο από τα κάγκελα της κούνιας στους 11-12 μήνες) και αν δεν υπάρχει κάποιος συγγενής με νευρολογικό πρόβλημα ή κινητική αναπηρία στην οικογένειά σας, καλό θα ήταν να περιμένετε 1-2 μήνες ακόμη» λέει η γιατρός.

• Φτιάξτε ασφαλείς «παιδότοπους» μέσα και έξω από το σπίτι.

• Δεν υπάρχουν «τεμπέλικα» μωρά! Τα παιδιά χωρίς σοβαρό νευρο-αναπτυξιακό πρόβλημα κατακτούν τους σταθμούς κινητικής ανάπτυξης όταν νιώθουν ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.

• Πάρτε το παιδί αγκαλιά, ξαπλώστε στο πάτωμα ανάσκελα και βάλτε την κοιλιά του μωρού στο στήθος σας. Μιλήστε του, διασκεδάστε, π.χ. μάθετέ του πού είναι τα αυτάκια, πού είναι η μυτούλα κ.λπ., σηκώστε το ψηλά στον αέρα και γενικά διασκεδάστε το! Το Tummytime, όπως λέγεται, είναι ο καλύτερος και πιο φυσικός τρόπος να ενισχύσετε το μωρό να αισθάνεται άνετα με τη θέση μπρούμυτα.

• Όταν λοιπόν είναι έτοιμο να ακουμπήσει με την κοιλίτσα στο χαλί, τυλίξτε μια πετσέτα του μπάνιου σαν ρολό και βάλτε την απαλά κάτω από το στήθος του –όχι κάτω από το στομάχι του– και βάλτε τους αγκώνες του έτσι ώστε μόλις να ακουμπούν στο χαλί.

• Ξαπλώστε κι εσείς απέναντί του και κάντε γκριμάτσες, παίξτε ή βάλτε απέναντί του έναν καθρέφτη ή ένα παιχνίδι με καθρέφτη, που τσουλάει.

• Βάλτε γύρω του ένα δύο ενδιαφέροντα παιχνίδια, όπως αυτά που βγάζουν ήχους όταν τα αγγίζεις, στην αρχή πολύ κοντά του για να μπορεί να τα αγγίξει εύκολα και κατόπιν απομακρύνετέ τα σταδιακά.

• Πολλές φορές βοηθά τα ποδαράκια του να είναι πολύ κοντά στον τοίχο.

• Καθίστε στο πάτωμα, ανοίξτε τα πόδια σας και βάλτε το μωρό μπρούμυτα πάνω στα πόδια σας (πάνω στους μηρούς και όχι χαμηλά πάνω στις πατούσες σας), βάλτε παιχνίδια γύρω του με τον ίδιο τρόπο.

• Αποφύγετε τις ασκήσεις μετά το φαγητό.

• Να είστε πάντα δίπλα του για στενή επίβλεψη.

• Αντικείμενα που τα σπρώχνει, τα τραβά, τα τσουλά, πηδά από πάνω τους ή τα καβαλικεύει είναι επίσης χρήσιμα.

• Πολλά μωρά αρχίζουν να στέκονται καλύτερα ή ακόμα και να κάνουν τα πρώτα τους βήματα αν έχουν ένα καρότσι να τσουλήσουν.

• Μέσα στο σπίτι, μπορείτε να βρείτε μεγάλα χάρτινα κουτιά για να σέρνεται, να σκαρφαλώνει ή να τα σπρώχνει, μεγάλα μαξιλάρια να πηδά επάνω και ασφαλή αντικείμενα να πετά και να πιάνει.

• Προτιμούμε να τα βάζουμε ξυπόλυτα πάνω σε χαλί ή μοκέτα και όχι φορώντας τους κάλτσες ή παπουτσάκια.

• Πολλές φορές τα παιδιά μας αναπτύσσουν κάποιες δεξιότητες μέσα από το παιχνίδι της μίμησης άλλων παιδιών – έτσι κι αλλιώς θα ωφεληθεί από την παρέα των άλλων παιδιών.

• Αποφύγετε τις στράτες. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής είναι ακατάλληλες για την υποστήριξη της σπονδυλικής στήλης και την ενίσχυση του μυϊκού τόνου των βρεφών και νηπίων.

• Μετά τις πρώτες του προσπάθειες μην αφήνετε το μωρό πια με τις ώρες στο πάρκο. Έτσι θα χάνει τυχόν ευκαιρίες για περπάτημα.

• Προσπαθήστε να μη φωνάζετε σε κάθε του πέσιμο. Πολλές φορές τα μωρά ξεκινούν το κλάμα μετά από ένα πέσιμο, αφού αντιληφθούν τη δική σας τρομάρα.

Η απόκτηση των πρώτων παπουτσιών που θα βάλετε στα ποδαράκια του είναι μια μεγάλη στιγμή για σας και το… παιδί σας. Και για να μην τη θυμάστε με εκνευρισμό και ταλαιπωρία, καλύτερα είναι να κάνετε μια πρόχειρη έρευνα αγοράς μόνες σας, πριν βγείτε με το παιδί. Επιλέξτε να πάτε πρωί για την αγορά των παπουτσιών, γιατί όπως και στους μεγάλους έτσι και στα παιδάκια μπορεί να πρηστούν τα πόδια τους ύστερα από κάποιες ώρες ορθοστασίας. Διαλέξτε παπουτσάκια που θα είναι μαλακά, θα εφαρμόζουν καλά στα ποδαράκια του και θα είναι εύκαμπτα. Είναι καλό αφού τα φορέσετε μετά από κάποια ώρα να τα βγάλετε και να ελέγξετε τα πόδια του παιδιού για τυχόν κοκκινίλες ή σημάδια (που σημαίνει πως δεν εφαρμόζουν καλά). Ελέγχετε μία φορά τον μήνα το νούμερο των παπουτσιών αν εξακολουθεί να είναι το σωστό. Μην ξεχνάτε πως τα παιδιά αναπτύσσονται πάρα πολύ γρήγορα. Τέλος, να έχετε υπόψη σας ότι μέχρι την ηλικία των 3 χρόνων καλό είναι τα παιδιά μέσα στο σπίτι να περπατούν ξυπόλυτα.