Σφήκες, μυρμήγκια, κουνούπια, τσιμπούρια, κοριοί, πλήθος από έντομα και ζωύφια ήρθαν με την… άνοιξη και θα μείνουν μέχρι και το φθινόπωρο σε εξοχές, κήπους, βεράντες, ακόμη και στα σπίτια μας, αναζητώντας «θύματα». Τα παιδιά βρίσκονται ψηλά στις… προτιμήσεις τους, καθώς αγνοούν συχνά την ύπαρξή τους ή και πώς να αποφύγουν τα τσιμπήματα εντόμων. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να γνωρίζουμε πού ελλοχεύουν οι… φτερωτοί και επίγειοι κίνδυνοι και αναλόγως να λαμβάνουμε μέτρα προφύλαξης ή και αντιμετώπισης σε περίπτωση που επέλθει το δήγμα τους. 

Ποια είναι τα έντομα που τσιμπούν 

Για να αποφεύγουμε τα έντομα που τσιμπούν είναι σημαντικό να ξέρουμε πού… συχνάζουν. Σύμφωνα με τους ειδικούς του Τμήματος Αλλεργιολογίας του Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», τα είδη των εντόμων που προκαλούν τις περισσότερες αντιδράσεις με το τσίμπημά τους είναι οι σφήκες (Yellow jackets, και  paper wasps), οι μέλισσες, οι αγριομέλισσες και τα κόκκινα μυρμήγκια.

Οι μέλισσες έχουν στρογγυλό, «χνουδωτό» σώμα με σκούρο χρώμα και κίτρινα στίγματα. Όταν τσιμπούν οι μέλισσες αφήνουν συνήθως το αγκαθωτό κεντρί τους στο σώμα του θύματος. Συνεπεία τούτου, η μέλισσα πεθαίνει. Οι μέλισσες όμως θα τσιμπήσουν μόνο όταν προκληθούν. Οι αγριομέλισσες είναι μαύρες ή καφέ με άσπρα, πορτοκαλί ή κίτρινα στίγματα και απαντώνται σε κλαδιά δέντρων, σε θαμνώνες, σε αετώματα ή σε κουφάλες δέντρων. Οι σφήκες φτιάχνουν φωλιές κάτω από το έδαφος, αλλά μερικές φορές και στους τοίχους σπιτιών με ξύλινο σκελετό, σε ρωγμές τοιχοποιίας ή σε σωρούς από ξύλα, κάτω από μαρκίζες, πίσω από παντζούρια. 

Τι πρέπει να κάνουμε αν μας τσιμπήσουν 

Όταν η μέλισσα τσιμπάει, αφήνει το κεντρί της (και τον σάκο με το δηλητήριο) στην επιδερμίδα. Το ιδανικό είναι να αφαιρείται το κεντρί εντός 30 δευτερολέπτων για να μη δεχτεί περισσότερο δηλητήριο ο οργανισμός. Ενδείκνυνται μια καρφίτσα ή μια τσιμπίδα και όχι τα χέρια. Αυτό που δεν πρέπει να γίνει είναι το ζούληγμα του σάκου καθώς αυτό θα διοχετεύσει περισσότερο δηλητήριο μέσω του κεντριού στην επιδερμίδα. Μετά μπορεί να τοποθετήσετε στο επίμαχο σημείο κρύες κομπρέσες με νερό ή τα ειδικά στικ με αμμωνία ή μια ήπια κορτιζονούχα κρέμα.

Οι αγριομέλισσες και οι σφήκες συνήθως δεν αφήνουν το κεντρί τους. Το τσίμπημα από σφήκα είναι όμως πολύ πιο επώδυνο από αυτό της μέλισσας, ενώ και το πρήξιμο στο δέρμα είναι μεγαλύτερο. Οι κομπρέσες με δροσερό νερό καταπραΰνουν τα συμπτώματα, όπως και μια ήπια κορτιζονούχα αλοιφή.

Το τσίμπημα των κόκκινων μυρμηγκιών συνήθως προκαλεί μια φουσκάλα περίπου 24 ώρες μετά το τσίμπημα που μοιάζει με σπυράκι. Όμως πρόκειται για νεκρό ιστό και δεν πρέπει να πειραχτεί, ξεραίνεται μόνο του μέσα στις επόμενες 7-10 μέρες. Αν η φουσκάλα ανοίξει, χρειάζεται προσοχή για την περίπτωση δευτερογενούς βακτηριακής μόλυνσης.

Σε κάθε περίπτωση τσιμπήματος πρέπει να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας και να απομακρύνετε γρήγορα και με προσεκτικές κινήσεις τα έντομα αυτά από την επιδερμίδα σας προκειμένου να αποφύγετε περισσότερα τσιμπήματα εντόμων. Κατόπιν απομακρυνθείτε ήσυχα και αμέσως από την περιοχή.

Επειγόντως στον γιατρό εάν το παιδί μετά από κάποιο τσίμπημα εκδηλώσει:

*Ξαφνική δυσκολία στην αναπνοή, βήχα, φαγούρα στον λαιμό

*Αδυναμία, λιποθυμία ή απώλεια της συνείδησης

*Κνιδωτικό εξάνθημα ή φαγούρα σε όλο το σώμα ή έντονο πόνο που επιμένει

*Υπερβολικό οίδημα (πρήξιμο) κοντά στα μάτια, τα χείλη ή το πέος που δυσκολεύει το παιδί να βλέπει, να τρώει ή να ουρεί

Όταν υπάρχει αλλεργία

Κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες μικροί και μεγάλοι δέχονται στη χώρα μας τσιμπήματα εντόμων. Για τους περισσότερους τα τσιμπήματα αυτά σημαίνουν πόνο και δυσφορία λίγων ωρών. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν κοκκινίλα, πρήξιμο και φαγούρα στο σημείο του τσιμπήματος.

Ωστόσο πολλοί είναι αλλεργικοί σε τσιμπήματα εντόμων. Αυτό σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα αντιδρά υπερβολικά στο δηλητήριο που εκκρίνει κάποιο έντομο. Για έναν μικρό αριθμό ανθρώπων που εκδηλώνουν σοβαρή αλλεργία στα δηλητήρια, τα τσιμπήματα μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή τους. Οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να αφορούν πολλά όργανα του σώματος και μπορεί να έχουν ραγδαία εξέλιξη. Η αντίδραση αυτή ονομάζεται αναφυλαξία και τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν κνησμό και εξανθήματα σε μεγάλες περιοχές του σώματος, πρήξιμο στον λαιμό ή στη γλώσσα, αναπνευστική δυσκολία, ζάλη, συσπάσεις του στομάχου, ναυτία ή διάρροια. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει σοκ και απώλεια των αισθήσεων. Η αναφυλαξία χρειάζεται άμεση ιατρική περίθαλψη γιατί μπορεί να αποβεί μοιραία. Όποιος εκδηλώσει κάποιο από αυτά τα συμπτώματα μετά το τσίμπημα κάποιου εντόμου, χρειάζεται άμεση και κατεπείγουσα ιατρική περίθαλψη.

Οι επιθέσεις των κουνουπιών

Τα τσιμπήματα από κουνούπια είναι ιδιαίτερα συχνά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα τελευταία πέντε χρόνια, μάλιστα, τα κουνούπια και παρουσιάζονται νωρίς νωρίς λόγω της αλλαγής του κλίματος και οι πληθυσμοί τους αυξάνουν και πληθύνονται. Τα κουνούπια τα συναντάμε στις περιοχές όπου υπάρχουν λιμνάζοντα νερά, έλη, υγρασία και πολλά δέντρα. Ευθύνονται συνήθως για απλά δερματικά εξανθήματα με φαγούρα αλλά και για εκδηλώσεις εγκεφαλίτιδας -σπανιότερα, όπως στην περίπτωση των κουνουπιών που μεταφέρουν τον ιό του Δυτικού Νείλου. Τα τσιμπήματα από τα κουνούπια προκαλούν τοπικό ερεθισμό, ενώ κάποιες φορές επιμολύνονται και από μικρόβια. Συνήθως τα συμπτώματα είναι ήπια και δεν χρειάζεται καμιά θεραπεία. Αν όμως το παιδί έχει έντονη φαγούρα, τότε μπορεί να χρησιμοποιήσετε τοπικά κρύες κομπρέσες με νερό ή/και τοπικά αντικνησμώδη σκευάσματα (αντιισταμινικά/ήπια κορτιζονούχα) για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

 Τα «αόρατα» τσιμπούρια 

Τα τσιμπούρια βρίσκονται στο τρίχωμα οικόσιτων ζώων, στα χαλιά και γενικά σε μαλακά πυκνά υφάσματα και στις ρωγμές του πατώματος. Δεν πετούν, όπως λανθασμένα πιστεύεται, αλλά μεταφέρονται με την αφή, για την ακρίβεια, προσκολλώνται πάνω στο δέρμα μας όταν ακουμπήσουμε ένα ζώο με τσιμπούρια ή το γρασίδι ή όποιο άλλο σημείο βρίσκονται. Το τσίμπημά τους προκαλεί μικρή διόγκωση του δέρματος και φαγούρα. Δεν γίνονται όμως εύκολα αντιληπτά γιατί κρύβονται στα μαλλιά ή στο δέρμα σε σημεία όπου τα ρούχα εφαρμόζουν σφιχτά όπως π.χ. μέση, γλουτοί. Είναι σημαντικό μετά την επαφή με άγνωστα ζώα ή μετά τη βόλτα και το παιχνίδι στην εξοχή ή στο πάρκο, να γίνει αμέσως πλύσιμο με άφθονο νερό για να απομακρυνθεί τυχόν τσιμπούρι. Συνήθως χρειάζονται ένα με δύο 24ωρα για να προσκολληθούν και να αρχίσουν να τρέφονται. Η απομάκρυνση του τσιμπουριού πρέπει να γίνεται από επαγγελματία υγείας. Σε κάποιες περιπτώσεις δεν αποκλείεται να χρειαστεί και αιματολογικός έλεγχος ώστε να αποκλειστούν ασθένειες που προκαλούν τα τσιμπούρια.

 Οι «αθώοι» κοριοί 

Βρίσκονται μέσα σε ανοίγματα ή ρωγμές του τοίχου ή του πατώματος, καθώς και σε σχισμές στα έπιπλα και η δραστηριότητά τους κορυφώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες και κυρίως τις νυχτερινές ώρες. Τα τσιμπήματά τους προκαλούν κόκκινες διογκώσεις στο δέρμα, οι οποίες προκαλούν φαγούρα ενώ συχνά εξελίσσονται και σε φυσαλίδες. Συνήθως μάλιστα εμφανίζονται 2-3 μαζί στη σειρά επάνω στο δέρμα. Συστήνεται ο ψεκασμός με εντομοκτόνα στον χώρο που υπάρχουν και η χρήση αντιισταμινικών ή ήπιων κορτιζονούχων σκευασμάτων τοπικά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.