Όλο και συχνότερα έρχονται στη δημοσιότητα περιπτώσεις ασέλγειας σε βάρος ανηλίκων και παιδοφιλίας. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι άλλες τόσες, ίσως δε ακόμα περισσότερες αποσιωπώνται. Το Τaλκ μίλησε με τον κ. Νίκο Σταματογιάννη, Ψυχολόγο στην Υποδ/νση Προστασίας Ανηλίκων της ΕΛ.ΑΣ., προκειμένου να ενημερώσει γονείς και παιδιά για το τι πρέπει να προσέχουν και τι να καταγγέλλουν σχετικά με την παιδοφιλία.

Η παιδοφιλία ανήκει στις παραφιλίες και αποτελεί ψυχική διαταραχή, με σαφή διαγνωστικά κριτήρια. Σύμφωνα με τον κ. Σταματογιάννη, ο παιδόφιλος μπορεί να είναι νέος ή ηλικιωμένος, πλούσιος ή φτωχός, μορφωμένος ή αγράμματος, άνεργος ή επιτυχημένος επαγγελματίας, οποιουδήποτε φύλου, εθνικότητας, χρώματος ή κοινωνικής τάξης. Εντούτοις, οι παιδόφιλοι συνήθως παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία αποτελούν ενδείξεις (αλλά όχι αποδείξεις) πιθανής σεξουαλικής προτίμησης σε ανήλικους.

Το προφίλ
Ο παιδόφιλος είναι συνήθως άντρας, άνω των 30 ετών, ελεύθερος, με λίγους φίλους της ηλικίας του, ενώ αν είναι παντρεμένος, πιθανότατα έχει περιορισμένη ή μηδενική ερωτική ζωή με τη σύντροφό του. Συχνά είναι αξιοσέβαστο και γνωστό μέλος της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας. Πολλές φορές συμβαίνει να έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά και ο ίδιος ως παιδί και σε τέτοια περίπτωση τα θύματά του είναι της ίδιας περίπου ηλικίας που είχε αυτός όταν κακοποιήθηκε. Επίσης, ο παιδόφιλος ανήκει συνήθως στο περιβάλλον του παιδιού ή της οικογένειας. Μπορεί να είναι ο δάσκαλος, ο προπονητής, ο γείτονας, ο θείος, ο πατριός ή κάποιο άλλο άτομο «υπεράνω πάσης υποψίας».
Ο κ. Σταματογιάννης εξηγεί ότι ένας παιδόφιλος συχνάζει σε χώρους με παιδιά και προτιμά παιδικές ενασχολήσεις και παιχνίδια. Χρησιμοποιεί, μάλιστα, τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε παιδιά και παίζει παιχνίδια με παιδιά στο διαδίκτυο. Αναφέρεται στην αγνότητα και αθωότητα των παιδιών με τρόπο υπερβολικό και υπερτονίζει αυτά τα χαρακτηριστικά τους. Συχνά δε εργάζεται με παιδιά ή σε χώρους που συχνάζουν αυτά, όπως σε σχολεία ή αθλητικά κέντρα. Αν είναι άνεργος μπορεί να προσφέρει εθελοντικά εργασία σε τέτοια μέρη, π.χ. σαν υπεύθυνος φύλαξης ή επιστάτης, προκειμένου να έχει άμεση πρόσβαση στα θύματά του και μάλιστα από θέση ισχύος.

Οι προτιμήσεις
Ο παιδόφιλος στοχεύει σε συγκεκριμένες ηλικίες και φύλο, συνηθέστερα σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας, που δεν έχουν ακόμα σεξουαλικές εμπειρίες, αλλά βρίσκονται στη φάση εξερεύνησης και ανακάλυψης της σεξουαλικότητάς τους. Επιλέγει κατά κανόνα παιδιά ντροπαλά, συνεσταλμένα και ευάλωτα, που προέρχονται από προβληματικές οικογένειες, καθώς αυτά είναι πιθανότερο να τον ακολουθήσουν. Εκτός από την εμπιστοσύνη των παιδιών, προσπαθεί να κερδίσει και την εμπιστοσύνη της οικογένειας. Για παράδειγμα, συχνά παρατηρείται το φαινόμενο να πλησιάζει ο παιδόφιλος μονογονεϊκές οικογένειες και να αναπτύσσει σχέση με το γονέα προκειμένου να είναι κοντά στο παιδί και αφού αποκτήσει πρόσβαση στο σπίτι και οικειότητα, έχει την ευκαιρία να πλησιάσει το θύμα κυρίως όταν οι ενήλικες είναι απόντες.

Η τακτική
Ο παιδόφιλος προσπαθεί καταρχάς να γίνει φίλος με το παιδί και ενισχύει την αυτοεκτίμησή του, στοχεύοντας στην ανάγκη του να ακουστεί και να βρει κάποιον που το καταλαβαίνει. Το περιβάλλει με στοργή και προσοχή (που συχνά λείπουν από την οικογένεια), του προσφέρει δώρα, υπόσχεται διακρίσεις, το πηγαίνει σε μέρη που του αρέσουν και του προσφέρει τη δυνατότητα να ασχοληθεί με δραστηριότητες που επιθυμεί. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να του προσφέρει ναρκωτικά ή αλκοόλ, προκειμένου να μειώσει τις αντιστάσεις του ή τη δυνατότητά του να θυμηθεί όσα συμβαίνουν. Σε κάθε περίπτωση, ένας παιδόφιλος δρα μεθοδικά και με υπομονή. Αρχικά μπορεί να χρησιμοποιεί τσιμπήματα, γαργαλητά, χάδια ή φιλιά και προχωρά ανάλογα με τις αντιδράσεις του παιδιού. Αν βρει πρόσφορο έδαφος προσπαθεί να εμπλέξει το παιδί σε σεξουαλικού περιεχομένου δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα στην παρακολούθηση ερωτικών εικόνων ή ταινιών για ενηλίκους ή και σε επαφή.

Το σύνδρομο της Στοκχόλμης
Γιατί, όμως, τα περισσότερα παιδιά υπομένουν την κακοποίηση χωρίς να την καταγγέλλουν; Σύμφωνα με τον κ. Σταματογιάννη πολλές φορές το παιδί αναπτύσσει το Σύνδρομο της Στοκχόλμης, μια ψυχολογική αντίδραση κατά την οποία το θύμα αναπτύσσει έντονα συναισθήματα πιστής, υπακοής, θαυμασμού, ταύτισης ή ακόμη και αγάπης απέναντι στο θύτη. Το παιδί δικαιολογεί τη συμπεριφορά του δράστη, επιθυμεί την αποδοχή και την εκτίμησή του και ενδιαφέρεται για το καλό του. Επομένως, πρέπει να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά, ώστε να μπορούμε να παρατηρήσουμε τα σημάδια εκείνα που θα μας υποψιάσουν, καθώς είναι πολύ πιθανόν το κακοποιημένο παιδί να μη μιλήσει.

Ένα σεξουαλικά κακοποιημένο παιδί: 

• Παρουσιάζει απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του
• Παρουσιάζει  ανεξήγητη κάμψη στη σχολική του επίδοση
• Εμφανίζει ξαφνικά προβλήματα στον ύπνο ή βλέπει πιο συχνά εφιάλτες
• Ζωγραφίζει θέματα με σεξουαλικό περιεχόμενο
• Έχει σεξουαλική συμπεριφορά που δεν ταιριάζει με την ηλικία του
• Έχει σεξουαλική συμπεριφορά προς άλλα παιδιά
• Φοβάται πρόσωπα ή μέρη που δεν φοβόταν παλιότερα
• Έρχεται με σκισμένα ρούχα ή λερωμένα εσώρουχα
• Εμφανίζει δυσκολία να περπατήσει ή να καθίσει

Οι γονείς οφείλουν να μιλούν στα παιδιά τους, ώστε να τα οδηγήσουν στο να μπορούν να τους πουν οτιδήποτε χωρίς να φοβούνται ή να ντρέπονται. Οφείλουν επίσης να τους διδάξουν τις συμπεριφορές που είναι αποδεκτές απέναντι στους άλλους ενήλικες, αλλά και απέναντι στα παιδιά της ηλικίας τους. Ο κ. Σταματογιάννης παρουσιάζει τον παρακάτω οδηγό, που μπορούν να διαβάσουν τα παιδιά απευθείας ή να διαβάσουν οι γονείς, προκειμένου να πάρουν ιδέες για το πώς μπορούν να μιλήσουν με απλό τρόπο στα παιδιά τους για το τι πρέπει να προσέχουν.

Ο κύριος Σταματογιάννης κλείνει λέγοντας ότι είναι καλύτερο, αντί να προσπαθούμε να εντοπίσουμε τον παιδόφιλο, να κάνουμε το παιδί μας δυσκολότερο «στόχο». Καταρχάς, το να κερδίσει ο παιδόφιλος την εμπιστοσύνη του παιδιού δεν είναι αρκετό, χρειάζεται και τις κατάλληλες ευκαιρίες δράσης, επομένως καλό είναι να είμαστε παρόντες στις εξωσχολικές δραστηριότητες του παιδιού μας, έστω κάποιες φορές. Συν τοις άλλοις, το παιδί που λαμβάνει αγάπη και υποστήριξη από το σπίτι του δεν θα την αναζητήσει αλλού. Αν δώσουμε στο παιδί μας την προσοχή που χρειάζεται, ο παιδόφιλος θα στρέψει τη δική του προσοχή αλλού.

Σε περίπτωση που υποψιάζεστε ή έχετε ενδείξεις για παιδοφιλία, ότι δηλαδή κάποιος ενήλικος ασελγεί σε βάρος ανηλίκων μπορείτε να απευθυνθείτε:
-στην Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφαλείας Αττικής Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής: Λεωφ. Αλεξάνδρας 173, τηλ. 210 6476370.
-στο Τμήμα Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης – Μοναστηρίου 326, τηλ. 2310 388456-8.
-στις κατά τόπους Υπηρεσίες Ασφαλείας των Νομών των υπόλοιπων Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας.

Για αναφορές περιστατικών διαδικτυακής παρενόχλησης-παιδοφιλίας ή παιδικής πορνογραφίας, μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στην ειδική τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών 11012 (λειτουργεί όλο το 24ωρο) ή και μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας στη διεύθυνση 11012@ hellenicpolice.gr .Οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία ελέγχεται από εξειδικευμένο αστυνομικό προσωπικό, προκειμένου να διερευνηθεί και να διαλευκανθεί η υπόθεση.

Ευχαριστούμε τον κ. Νίκο Σταματογιάννη, MSc, DHyp, Ψυχολόγο στην Υποδ/νση Προστασίας Ανηλίκων ΕΛ.ΑΣ. 
nstamatogiannis.blogspot.com