Μελετώντας το εγωκεντρικό παιδί, ας ξεκινήσουμε με μια παραδοχή: το παιδί, το κάθε παιδί είναι ο μεγαλύτερος εγωιστής του κόσμου.
Έτσι, ήμασταν και εμείς σαν παιδιά. Από βρέφος, το παιδί προσπαθεί να κάνει αισθητή την παρουσία του. Αργότερα, από τα δύο έως και τα 6 του χρόνια βιώνει σε τέτοιο βαθμό τον ναρκισσισμό που λειτουργεί σαν να είναι το κέντρο όλου του κόσμου. Το στάδιο αυτό χαρακτηρίζεται ως προ- λογική νόηση και ταυτίζεται με την έναρξη της ομιλίας.
Το παιδί νιώθει ότι κυρίαρχο και πως όλοι πρέπει να ασχολούνται μ’ αυτό και του φαίνεται περίεργο όταν κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Αυτό έχει να κάνει με την ανωριμότητα του παιδιού να καταλάβει τους συμβολισμούς που συντελούνται γύρω του.
Έτσι, λοιπόν, αντιλαμβάνεται τον κόσμο μέσα από τις δικές του επιθυμίες. Σ’ αυτές τις τρυφερές ηλικίες δεν καταλαβαίνει ότι και οι άλλοι έχουν ανάγκες, ότι μπορεί να είναι κουρασμένοι ή απλά κάποιες στιγμές να θέλουν να χαλαρώσουν παρακολουθώντας, για παράδειγμα, μια ταινία. Το παιδί προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή των γονέων του με κάθε τρόπο για να δηλώσει την παρουσία του. Αυτός είναι και ο λόγος που τα πρώτα παιδιά ζηλεύουν ή φέρονται βίαια στα δεύτερα.
Σωστή προετοιμασία
Το να ζητάμε από ένα παιδί σ’ αυτή την ηλικία να αντιληφθεί ότι κάνει λάθος είναι δώρο άδωρο. Πρέπει, όμως, να μάθουμε να του βάζουμε όρια, γιατί διαφορετικά θα γίνει πολύ κακομαθημένο και παράλληλα θα δυσκολευτεί να ανταποκριθεί στις μελλοντικές προκλήσεις. Όσο περισσότερο προετοιμάσουμε τα παιδιά για τις ματαιώσεις που θα δεχθούν στην μετέπειτα ζωή τους, με πρώτο το περιβάλλον του σχολείου, τόσο πιο δυνατοί χαρακτήρες θα γίνουν.
Όπως λέει ο Freud, η διαχείριση της ματαίωσης είναι η βάση για υγιή παιδιά. Το «θέλω» και το «τώρα» πρέπει να συνοδεύονται από «ευχαριστώ» και «παρακαλώ». Πολλές φορές, τα παιδιά δεν δείχνουν καμία υπομονή και απαιτούν να γίνει το δικό τους «τώρα». Όταν αυτό δεν γίνεται είναι προτιμότερο να οριοθετηθεί η επιθυμία του παιδιού, παρά να γίνει κάτι απλά επειδή το ζήτησε. Αν το παιδί καταφέρει να κάνει υπομονή, τότε πρέπει να επιβραβευτεί.
«Όχι» στην τελειομανία
Ένα άλλο, εξίσου μεγάλο λάθος από τους γονείς είναι να λένε στα παιδιά τους ότι είναι τα εξυπνότερα και τα πιο όμορφα πλάσματα του κόσμου. Αν κάνουμε αυτό το λάθος σαν γονείς το παιδί αναπτύσσει έντονα ναρκισσιστικό χαρακτήρα γιατί εστιάζει στον εαυτό του και μαθαίνει να συγκρίνεται με τα υπόλοιπα παιδιά.
Η ανατροφή των παιδιών δεν είναι αγώνας 100 μέτρων για το ποιο παιδί θα κερδίσει. Γι’ αυτό και δεν πρέπει οι γονείς να κρατούν τα παιδιά σε μια διαρκή εγρήγορση, τονίζοντας ότι θα πρέπει να είναι πρώτα σε όλα: από το σχολείο, μέχρι και το παιχνίδι.
Χρήσιμο είναι, επίσης, να γνωρίζουν οι γονείς ότι κάθε φορά που το παιδί γίνεται ενοχλητικό στις παρέες αλλά και στους ίδιους, θα πρέπει να επιχειρούν να το οριοθετήσουν, χωρίς όμως να του φωνάξουν, να το τιμωρήσουν ή-ακόμη χειρότερα- να το χτυπήσουν, αλλά εξηγώντας του ότι και οι μεγαλύτεροι χρειάζονται τον χρόνο τους και ότι δεν είναι εφικτό να ασχολούνται αποκλειστικά μαζί του.
Συμπερασματικά, το παιδί εύλογα σε μια ηλικία είναι εγωκεντρικό. Είναι κάτι που μπορεί να ξεπεραστεί, αρκεί οι γονείς να διαχειριστούν το πρόβλημα με ψυχραιμία και σωστή στρατηγική, και όχι υιοθετώντας συμπεριφορές που θα το ενισχύσουν.
Ο Στάθης Μπαρτζώκας είναι ψυχίατρος. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών, εκπαιδεύτηκε στην Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία (Νοσοκομείο Αιγινήτειο) και στη Νευρολογία (Πολυκλινική Αθηνών), ενώ πήρε την ειδικότητα της ψυχιατρικής στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 100 συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σήμερα διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στο Κολωνάκι αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά πληθώρα περιστατικών με κυριότερα αυτά που σχετίζονται με την κατάθλιψη. Θα τον βρείτε στο stathisbartzokas.webnode.gr
