Παιδικές ερωτήσεις. Τι να τους απαντήσουμε;

Συνήθως λέω στους γονείς και στον εαυτό μου βεβαίως βεβαίως, πως τα “γιατί” των παιδιών κάτω από 3 είναι “θέλω σημασία”. Μα όσο περνούν τα χρόνια όλο και παρατηρώ σε τάξεις, σπίτια και παιδικές χαρές πως οι παιδικές ερωτήσεις έχουν αρχίσει να έχουν το πραγματικό νόημα της απορίας ή ανάγκης για απάντηση και λίγο νωρίτερα…

Αν καταγράψει κανείς τα γιατί των παιδιών του (χωρίς ηλικιακό όριο, εγώ ακόμα ρωτώ γιατί τους γονείς μου..) καθημερινά, θα φτιάξει μια αξιοσημείωτη λίστα που αγγίζει πολλά θέματα που ούτε και εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε απάντηση.

Γιατί πρέπει να πας στην δουλειά;
Γιατί πάω σχολείο; (ρωτήθηκα πρόσφατα!)
Γιατί να έχω αδερφάκι;
Γιατί είναι τα λεφτά;
Γιατί να το φάω;
Γιατί δεν μπορούμε να πάμε βόλτα;
Γιατί να κοιμόμαστε τη νύχτα;
Γιατί να φορέσω ρούχα;
Γιατί φωνάζεις; Γιατί φωνάζω; (με ρώτησα πρόσφατα!)
Γιατί; Γιατί; Γιατί;
Γιατί πέθανε ο παππούς;
Γιατί ο μπαμπάς ζει σε άλλο σπίτι;

Για να μην πιάσω τα πώς που απαιτούν εκτός από λιτή απάντηση και περιγραφή…

Πώς γίνονται τα παιδιά; (σουξέ!)
Πώς κοιμούνται οι πελεκάνοι και άλλα επιστημονικά!

Το πού είναι πιο απλό και συνήθως απαντάται από την τρομερή Ελληνίδα μαμά…

Πού είναι το…; Αν δεν ξέρει η μαμά το χάσαμε!
Εκτός από τη περίπτωση της απώλειας προσώπου που το Πού είναι ; μοιάζει ογκόλιθος που μας πλακώνει!

Όπως και πολλά αλλά πράγματα στην ζωή μετά την έλευση του παιδιού, έτσι και οι ερωτήσεις μπορούν να μας φέρουν σε φοβερά άβολη θέση αλλά και προβληματισμό.
Και εκεί έρχονται οι ενοχές. Δεν έχουμε απάντηση, δεν ξέρουμε πως να το πούμε, δεν νομίζουμε ότι θα πείσουμε ή κι ακόμα δεν ξέρουμε τι να πούμε. Όπως και να έχει, ο γονιός πρέπει πάντα να έχει απάντηση;
Όχι. Μπορεί όμως να πει πάντα την αλήθεια κομμένη και ραμμένη στην ηλικία του παιδιού.
Είναι ερωτήσεις που αρκεί μια λιτή απάντηση όπως “γιατί οι άνθρωποι δουλεύουν και κάποιοι το απολαμβάνουν”,”γιατί το χρειάζεται το σώμα σου”, “γιατί θα ανακαλύψεις αργότερα ότι είναι υπέροχο να έχεις αδέρφια”, “για να αγοράζουμε πράγματα”, “γιατί είμαι κουρασμένη σήμερα”, “γιατί σταμάτησε η καρδιά του”, “γιατί αποφασίσαμε ότι είναι καλύτερο για όλους αυτό”.
Όσο πιο μικρό το παιδί τόσο λιγότερα λέμε. Χρειάζεται μια λιτή ξεκάθαρη απάντηση αλλά αληθινή. Δεν υπάρχουν σκληρές απαντήσεις για ένα μικρό παιδί αλλά δυσκολία να ξεστομιστούν από έναν συναισθηματικά φορτισμένο ενήλικα. Υπάρχουν χίλιοι τρόποι να πούμε το ίδιο πράγμα.

Όσο μεγαλώνει θα μπαίνει και η επεξήγηση. Ένα παιδί στα 6-7 χρόνια μπορεί να βρει συναρπαστικό το τι γίνονται οι φακές που κατά τα άλλα σιχαίνεται με την διαδικασία της πέψης. Τα παιδιά του δημοτικού αγαπούν την έρευνα. Άρα εδώ οι απαντήσεις θα είναι “Γιατί το χρειάζεται το σώμα σου αλλά έλα να ψάξουμε το γιατί…και ψάχνουμε μαζί στο ίντερνετ, σε βιβλία, σε έναν γιατρό φίλο μας (που θα του δώσει εξηγήσεις και όχι νουθεσίες για το πόσο καλό κάνουν οι φακές). Δεν τίθεται θέμα να τις φάει αλλά το ταξίδι είναι που αξίζει και όχι ο προορισμός!
Το γιατί του δημοτικού σημαίνει έρευνα να μάθω. Και βέβαια τα γιατί του θα γίνονται όλο και πιο μεταφυσικά και εκεί καμιά φορά μπορεί και πρέπει να υπάρχει απάντηση “δεν ξέρω αλλά πιστεύω αυτό και άλλοι πιστεύουν αυτό…ψάξε”. Υπάρχουν πολλές όψεις της αλήθειας.
Στην εφηβεία μάλιστα το φυσιολογικό είναι τα παιδιά να αναζητούν και να αμφισβητούν, οπότε όση “κατήχηση” και να τους έχουμε κάνει θα βρουν τον τρόπο να ψάξουν τις απαντήσεις για τις δικές τους απορίες . Αν μάλιστα δεν τους έχουμε μάθει να ερευνούν, τους στερούμε το εργαλείο να ψάχνουν τις πολλές όψεις της αλήθειας στον κόσμο. Ίσως ακόμα και να τους ωθούμε να αμφισβητούν με άλλους όχι και τόσο ειρηνικούς τρόπους αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση…

Καιρό τώρα μαζεύω ερωτήσεις παιδιών,γράψτε κι εσείς αν θέλετε να τις μοιραστείτε στο nomikoukonstadina@gmail.com