Σε πολλές οικογένειες, κάθε μεσημέρι και μόλις το σχολείο τελειώσει, ξεκινά η… “περιπέτεια” του διαβάσματος! Μπορεί να μην υπάρχει χρυσή συνταγή για σίγουρη και 100% επιτυχία, υπάρχουν όμως απλές συνήθειες, που μπορούμε να ακολουθήσουμε κάθε μέρα, για να πετύχουμε ένα σαφώς βελτιωμένο αποτέλεσμα για πιο αποτελεσματικό διάβασμα στο σπίτι.
Βασικό είναι να εφαρμόζουμε τις παρακάτω συμβουλές σταθερά και όχι αποσπασματικά, ώστε να γίνουν μόνιμη συμπεριφορά των παιδιών μας και να αντιμετωπίζουν το θέμα της καθημερινής μελέτης με θετική, αλλά και υπεύθυνη διάθεση.
- Φροντίζουμε τα παιδιά να έχουν καλές συνθήκες στο χώρο της μελέτης τους, όπως καλή θερμοκρασία, φως, βολικό κάθισμα και ύψος τραπεζιού και κυρίως επαρκή φωτισμό.
- Προτού ξεκινήσει η μελέτη, τα ρωτάμε εάν έχουν συγκεντρώσει από πριν όλα τα απαραίτητα αντικείμενα και βιβλία στο γραφείο όπου θα μελετήσουν, για να αποφύγουμε μετακινήσεις, απώλεια χρόνου και συγκέντρωσης. Είναι σημαντικό από ένα σημείο και μετά να μπορούν να αυτοοργανώνονται και να διαχειρίζονται το χρόνο και το χώρο τους.
- Ενημερώνουμε τα παιδιά για το πόσο χρόνο έχουν για τη μελέτη τους και εφοδιάζουμε τον χώρο τους με ρολόι. Προτείνουμε να δημιουργούν το δικό τους χρονοδιάγραμμα και να προσπαθούν να το τηρήσουν όσο πιο πιστά γίνεται. Δηλαδή, από την αρχή της μελέτης και ανάλογα με το πόσα μαθήματα πρέπει να ολοκληρωθούν, καλό θα είναι τα παιδιά να ξέρουν ότι πχ: έχουν 20΄ για μαθηματικά, 30΄ για τη γλώσσα κ.ο.κ.
- Η μελέτη είναι καλό να πραγματοποιείται σε συγκεκριμένο και μάλιστα πάντα στον ίδιο χώρο. Ιδανικός χώρος είναι το δωμάτιο του παιδιού και εάν αυτό δεν υπάρχει, ένα δικό μας γραφείο ή η τραπεζαρία. Αποφεύγουμε να αφήνουμε τα παιδιά να μελετούν στο κρεβάτι, στο πάτωμα και στην κουζίνα.
- Αποφεύγουμε να βάζουμε τα παιδιά να μελετούν στον ίδιο χώρο, όπου εμείς κάνουμε τις δικές μας δραστηριότητες, πχ στην κουζίνα ενώ μαγειρεύουμε, στο σαλόνι ενώ μιλάμε στο τηλέφωνο ή βλέπουμε τηλεόραση.
- Προτιμότερο είναι η μελέτη να πραγματοποιείται νωρίς το απόγευμα και να έχει ολοκληρωθεί πριν από τις 18.00. Καλό είναι να αποφεύγουμε τη μελέτη αργά τη νύχτα ή το πρωί της επόμενης ημέρας. Οι εργασίες που δίδονται στο σχολείο την Παρασκευή πρέπει να γίνονται την ίδια μέρα, όπως και τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας και όχι το Σαββατοκύριακο και ειδικά την Κυριακή το βράδυ.
- Καλό είναι να αποφεύγουμε τις επισκέψεις συγγενών και φίλων την ώρα της μελέτης ειδικά για τα παιδιά των μικρών τάξεων και κυρίως εάν δεν υπάρχει ξεχωριστό παιδικό δωμάτιο, όπου διαβάζει το παιδί μας. Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζουμε την απαραίτητη ησυχία και συγκέντρωση, αλλά και δείχνουμε πως σεβόμαστε την εργασία των παιδιών. Διδάσκουμε δηλαδή την υπευθυνότητα και τη σοβαρότητα απέναντι στην εκπαιδευτική διαδικασία, όχι μόνο με λόγια και συμβουλές, αλλά με τις πράξεις και τη στάση μας.
- Φροντίζουμε να δείχνουμε θετική στάση απέναντι στο θέμα των κατ΄οίκον εργασιών, αλλά και στο δάσκαλο της τάξης. Οποιαδήποτε ένσταση ή απορία έχουμε σχετικά με αυτές καλό είναι να τη συζητάμε ιδιαιτέρως με τον εκπαιδευτικό και όχι με τα παιδιά. Καλό είναι να μη βάζουμε δικές μας επιπλέον εργασίες από αυτές του εκπαιδευτικού και να μην παρεμβαίνουμε στο έργο του.
- Προσπαθούμε να βοηθάμε τα παιδιά μόνο εάν το ζητήσουν τα ίδια. Απαντάμε σε συγκεκριμένες απορίες ή ερωτήματα και όχι σε αιτήματα όπως “Πες μου όλο το μάθημα, γιατί δεν το κατάλαβα” ή “Πες το μου, και μετά να στο λέω εγώ.”
Σε πολλές οικογένειες το «διάβασμα στο σπίτι» αποτελεί μείζον πρόβλημα. Καλό λοιπόν είναι να αποφεύγουμε τις προστριβές με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας σχετικά με τις κατ΄οίκον εργασίες των παιδιών και ειδικά μπροστά τους (πχ: “Γιατί δεν έβαλες το παιδί να διαβάσει;” κλπ). Θυμόμαστε ότι οι κατ’ οίκον εργασίες στοχεύουν στην εμπέδωση της διδακτέας ύλης και η ολοκλήρωσή τους αποτελεί μέρος των καθηκόντων του μαθητή. Προσπαθούμε η πεποίθηση αυτή να γίνει στάση και συνήθεια στα παιδιά μας από τις πρώτες τάξεις του σχολείου, καθώς τα οφέλη της θα τα ακολουθούν στη μαθητική και επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Η δρ. Στέλλα Φραγκούλη είναι εκπαιδευτικός στη Σχολή Κανάση.
Πολλοί γονείς θεωρούν ότι τα παιδιά τους θα διαβάσουν μόνο υπό καθεστώς εξαναγκασμού, η πίεση όμως που ασκούν στα παιδιά συνήθως έχει το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Αυτό που χρειάζεται είναι να γίνει μια συζήτηση μαζί τους, κατά τη διάρκεια της οποίας θα πρέπει να τους εξηγηθούν σημαντικές έννοιες όπως η υπευθυνότητα, η επιμονή, η περιέργεια, ο καθορισμός στόχων και η αγάπη για τη μάθηση. Παράλληλα, θα πρέπει να συμφωνηθούν συγκεκριμένες περίοδοι διαβάσματος, πιθανά προνόμια που θα έχουν όταν ολοκληρώσουν το διάβασμα, καθορισμένος χώρος διαβάσματος χωρίς περισπασμούς κ.λπ.
Σε κάθε περίπτωση, το ζητούμενο πρέπει να είναι η κατά το δυνατόν ανάληψη ευθυνών από τα ίδια τα παιδιά και η σταδιακή ανεξαρτητοποίησή τους, καθώς και η αποφυγή της υπερβολικής εμπλοκής των γονιών που μερικές φορές φτάνουν στο σημείο να ολοκληρώνουν εκείνοι τις εργασίες των παιδιών τους, αντί να το κάνουν τα ίδια τα παιδιά.