Κάθε γυναίκα διανύει τη διαδρομή προς τη μητρότητα με τον δικό της ρυθμό. Άλλη με περισσότερη αποφασιστικότητα, άλλη με περισσότερη αμφιβολία. Στην εποχή μας όμως η διαδρομή αυτή γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκη και στη διάρκειά της η γυναίκα βρίσκεται μπροστά σε σταυροδρόμια και διλήμματα και πρέπει να επιλέγει πού και πώς θα συνεχίσει την πορεία της.

Όταν η σύλληψη δεν γίνεται φυσιολογικά, η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή γίνεται μονόδρομος για πολλές γυναίκες. Μαζί και το δίλημμα: Εξωσωματική με ορμόνες ή με φυσικό κύκλο; Και στη συνέχεια εάν όλα πάνε καλά, αρχίζει ο επόμενος προβληματισμός: Τοκετός με φυσιολογικό τρόπο ή με καισαρική τομή; Αλλά και μετά τη γέννηση, τα διλήμματα προκύπτουν συνεχώς, βάζοντας τη νέα μαμά σε περιπέτειες: Θηλασμός ή τάισμα του μωρού με ξένο γάλα; Παράδοση στην αγκαλιά του Μορφέα ή στην αγκαλιά του συντρόφου; Το Τaλκ συγκέντρωσε τα βασικά διλήμματα της σημερινής γυναίκας και με τη βοήθεια ειδικών δίνει όλες τις παραμέτρους ώστε να βοηθήσει στον «προσανατολισμό» της.

Εξωσωματική με ορμόνες ή με φυσικό κύκλο;

Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι η γονιμοποίηση των ωαρίων από τα σπερματοζωάρια έξω από το σώμα της γυναίκας. «Για να μεταφερθούν 2-3 υγιή γονιμοποιημένα ωάρια στη μήτρα χρειάζεται ένα απόθεμα 10-15 ωαρίων. Πρέπει, επομένως, να διεγερθεί η παραγωγή ωαρίων στην ωοθήκη, πράγμα που επιτυγχάνεται με τη χορήγηση ορμονών, που δίνονται με ενέσεις» εξηγεί ο μαιευτήρας χειρουργός-γυναικολόγος Βασίλης Αθανασίου. Η χρήση φαρμάκων άλλαξε θεαματικά τον τρόπο µε τον οποίο επιτυγχάνεται σήμερα η εξωσωματική γονιμοποίηση. Ωστόσο, ο ειδικός μάς θυμίζει ότι οι πρώτοι κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης, το 1978, έγιναν χωρίς διέγερση των ωοθηκών με φάρμακα και είχαν σκοπό να βρεθεί και να γονιμοποιηθεί το ένα και μοναδικό ωάριο που παράγει η γυναίκα σε κάθε φυσικό της κύκλο. Αυτήν την πορεία επιλέγουν πλέον σε αρκετές περιπτώσεις οι γυναίκες, κατόπιν της συμβουλής του γιατρού τους, και η εξωσωματική γονιμοποίηση δρομολογείται με βάση τη φυσιολογική διαδικασία ωρίμανσης του ωαρίου που γίνεται σε κάθε έμμηνο κύκλο της γυναίκας. Σύμφωνα με τον δρα Αθανασίου, ο φυσικός κύκλος αποτελεί μια εναλλακτική λύση για τις γυναίκες που δεν επιθυμούν ή δεν επιτρέπεται να λάβουν φάρμακα για τη διέγερση των ωοθηκών, για γυναίκες με δευτερογενή υπογονιμότητα, οι οποίες έχουν αποκτήσει ήδη ένα παιδί, και δεν επιθυμούν την ανάπτυξη και δημιουργία πολλών εμβρύων, για γυναίκες με ιστορικό πολλαπλών αποτυχημένων προσπαθειών εξωσωματικής γονιμοποίησης ή αποβολών, με προχωρημένη ηλικία ή με ιστορικό ανάπτυξης «κακών» ποιοτικά εμβρύων σε προηγούμενες προσπάθειες μετά από διέγερση πολλαπλών ωοθυλακίων. Επίσης, μπορεί να εφαρμοστεί στην περίπτωση που οι ωοθήκες δεν ανταποκρίθηκαν σωστά σε προηγούμενες προσπάθειες εξωσωματικής με φαρμακευτική αγωγή. Εκτός από τις αμιγώς ιατρικές ενδείξεις της, η μέθοδος του φυσικού κύκλου έχει γίνει τα τελευταία χρόνια επίκαιρη λόγω δύο συγκεκριμένων παραγόντων. Ο πρώτος συσχετίζεται με την οικονομική κρίση (η μέθοδος του φυσικού κύκλου είναι οικονομικότερη διότι δεν χρησιμοποιούνται φάρμακα) και ο δεύτερος με τις θεαματικές εξελίξεις στις τεχνικές της βιοτεχνολογίας που επιτρέπει τη δημιουργία στο εργαστήριο μικροπεριβάλλοντος ανάλογο με εκείνο της σάλπιγγας καθώς και με εκείνο της ενδομητρικής κοιλότητας, εκεί όπου πηγαίνει να εμφυτευθεί το γονιμοποιημένο ωάριο, δηλαδή το έμβρυο.

Τοκετός με φυσιολογικό τρόπο ή με καισαρική τομή;

Στην ελληνική πραγματικότητα αυτό το δίλημμα δυστυχώς έχει σήμερα την πιο εύκολη απάντηση, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία το ποσοστό των καισαρικών τομών κυμαίνεται από 50% με 70% επί του συνόλου των γεννήσεων, την ώρα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί φυσιολογικό το ποσοστό των καισαρικών να κυμαίνεται στο 15% με 20%. Πρόσφατη έρευνα στο δημόσιο νοσοκομείο «Έλενα Βενιζέλου» έδειξε ότι έξι στις δέκα γέννες (63,1%) γίνονται με καισαρική τομή, ενώ εκτιμάται ότι ακόμη πιο υψηλά είναι τα ποσοστά στα ιδιωτικά μαιευτήρια. Σύμφωνα με τον καθηγητή Μαιευτικής-Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Stony Brook της Νέας Υόρκης, και διευθυντή του «Έλενα Βενιζέλου», Γιώργο Φαρμακίδη, η κατάσταση διαμορφώνεται από τη φοβία των σημερινών γυναικών για τον τοκετό και την ευκολία των γιατρών να αποφασίζουν την καισαρική τομή. «Ο πρώτος λόγος για καισαρική είναι η πρόκληση τοκετού. Ο γιατρός κρίνει ότι έχουν περάσει οι ημέρες και οδηγεί τη γυναίκα σε προκλητή έναρξη τοκετού, η οποία γίνεται σε ανώριμο τράχηλο και συνήθως δεν έχει αποτέλεσμα. Έτσι ακολουθεί η καισαρική. Σπανίως ακολουθούνται τα κριτήρια που θέτουν διεθνείς επιστημονικές εταιρείες, σχετικά με το πότε ο τοκετός δεν προχωράει και πρέπει να γίνει καισαρική» επισημαίνει ο ειδικός. Επιπλέον, στην Ελλάδα γνωρίζει μεγάλη… δόξα η άποψη «μία φορά καισαρική, τότε για πάντα… καισαρική». Συνήθως οι γιατροί ενημερώνουν τις γυναίκες για την πιθανότητα «ρήξης της μήτρας» κατά τον φυσιολογικό τοκετό μετά την καισαρική, λόγω της ουλής που έχει προκληθεί – πιθανότητα που κυμαίνεται από 0,5% έως 0,7%– αποτρέποντάς τες έτσι από αυτήν την εναλλακτική. Ο φυσιολογικός τοκετός μετά την καισαρική ακολουθείται σε άλλες χώρες και κυρίως στις ΗΠΑ, ενώ στην Ελλάδα γίνεται από λίγους προς το παρόν ειδικούς. Η καισαρική τομή πρέπει να γίνεται τόσο για την ασφάλεια της μητέρας αλλά και του νεογνού. Ως προς το τελευταίο, είναι πολλές οι μελέτες που αποδεικνύουν ότι τα βρέφη που γεννιούνται με καισαρική κινδυνεύουν κατά 20% περισσότερο να εμφανίσουν άσθμα και διαβήτη Τύπου 1 σε σχέση με τα εκείνα που γεννήθηκαν φυσιολογικά. Στην Ελλάδα, κατά τους γυναικολόγους, η πραγματική κατηγοριοποίηση των λόγων που υπαγορεύουν την καισαρική τομή περιλαμβάνει τις «επιστημονικές ενδείξεις» π.χ. κεφαλοπυελική δυσαναλογία ή επιπωματικός πλακούντας, τις «κακές ενδείξεις» π.χ. λάθος εκτίμηση ηλικίας κύησης, επιθυμία μητέρας για καισαρική, και τις «αντιδεοντολογικές ενδείξεις» π.χ. σύνδρομο Σαββατοκύριακου, προγραμματισμός τοκετών, επιλογή ημερομηνίας.

Θηλασμός ή μπιμπερό με ξένο γάλα;

Παρά τη μεγάλη συζήτηση που έχει ανοίξει σχετικά με τον θηλασμό στις χώρες της Ευρώπης και γενικώς της Δύσης σχετικά με τα σημαντικά οφέλη και τη σαφή προαγωγή του μητρικού θηλασμού, στην Ελλάδα δυστυχώς τα πράγματα απλουστεύονται… επικίνδυνα: το ποσοστό των μαμάδων που θηλάζουν αποκλειστικά το πρώτο εξάμηνο το παιδί τους δεν ξεπερνά το 1%, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού. Οι ειδικοί αποδίδουν το πολύ χαμηλό ποσοστό μητρικού θηλασμού σε διάφορους λόγους – κάποιες γυναίκες, όπως οι γυναίκες καριέρας, αποφασίζουν να μη θηλάσουν, χωρίς να συντρέχει ιατρικός λόγος, επειδή θεωρούν τον θηλασμό άβολο. Άλλες επικαλούνται τον περιορισμένο χρόνο λοχείας και το γεγονός ότι σύντομα μετά τον τοκετό θα κληθούν να επιστρέψουν στη δουλειά τους. Άλλες πιστεύουν ότι τους στερεί χρόνο ή ότι θα «χαλάσει» το στήθος τους. Πίσω από όλα αυτά τα επιχειρήματα των Ελληνίδων που δεν θηλάζουν, κατά τους ειδικούς του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, εντοπίζεται το πραγματικό έλλειμμα: ότι κανείς είτε θεσμικά είτε μεμονωμένα δεν έχει ασχοληθεί με το να πείσει τις μαμάδες για την αξία του θηλασμού. Η διευθύντρια ΕΣΥ στην Α΄ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Θηλασμού Μαρία-Αδαμαντία Μαλλιαρού δίνει και μια άλλη παράμετρο, σημαντική για τον θηλασμό, την οικονομική, αναφέροντας ότι «ο θηλασμός αποτελεί μια άκρως οικονομική πρακτική για την ελληνική οικογένεια. Η μητέρα μπορεί άνετα να δίνει γάλα στο παιδί της χωρίς να απαιτείται αποστείρωση, ενώ παράλληλα επιτυγχάνει μεγάλη εξοικονόμηση στα οικογενειακά έξοδα». Οι ιατρικοί λόγοι για τους οποίους δεν επιτρέπεται σε μια μαμά να θηλάσει είναι εξειδικευμένοι και συνδέονται με συγκεκριμένες νόσους, π.χ. με λοιμώδεις μεταδοτικές νόσους, ή άλλες σοβαρές καταστάσεις της μητέρας. Σε κάθε άλλη περίπτωση, πλην των ιατρικών, οι ειδικοί κάνουν λόγο για αρνητική στάση της γυναίκας απέναντι στον θηλασμό που ενδεχομένως υποκρύπτει άλλα θέματα, ενώ κάποιοι πιο μετριοπαθείς επιμένουν ότι, σε κάθε περίπτωση, το ότι μια γυναίκα δεν θηλάζει δεν την κάνει λιγότερο καλή μητέρα. Όλοι συμφωνούν όμως ότι η τελική απάντηση στο ερώτημα «Θηλασμός ή ξένο γάλα;» ανήκει στη γυναίκα και στον τρόπο με τον οποίο θέλει να «χτίσει» την πιο θεμελιώδη σχέση της ζωής της, αυτήν με το παιδί της.

Καλός ύπνος ή καλό σεξ;

Στην πραγματικότητα το δίλημμα αυτό, αμέσως μετά τον τοκετό, δεν υφίσταται για τη γυναίκα, διότι το μόνο που αποζητεί και λαχταρά είναι ύπνος! Οι ορμονικές και σωματικές μεταβολές, ο φόβος για πόνο κατά τη διάρκεια της επαφής και βέβαια το άγχος τού να έχεις έναν νέο συγκάτοικο στο σπίτι, ο οποίος είναι απόλυτα εξαρτημένος από τη μαμά του κυρίως, δεν αφήνουν μεγάλο περιθώριο για να δημιουργηθεί ερωτική διάθεση. Η διάθεση για σεξ επανέρχεται κατά μέσο όρο στις γυναίκες περίπου πέντε εβδομάδες μετά τον τοκετό. Μέχρι τότε βεβαίως (μπορεί να) υπάρχουν οι αγκαλιές, τα φιλιά και τα χάδια μεταξύ των συντρόφων. Στους τρεις μήνες μετά τον τοκετό η σεξουαλική διάθεση επανέρχεται πλήρως, μαζί με αυτήν όμως επέρχεται και η συσσωρευμένη εξάντληση της φροντίδας του μωρού ιδίως για τη μαμά που συνήθως επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος της. Κανείς ποτέ δεν είναι προετοιμασμένος –όσο κι αν θέλει να το πιστεύει– για τις πραγματικές ανάγκες ενός μωρού, την 24ωρη φροντίδα του, τις αντοχές που απαιτούνται και το πόσο λίγος χρόνος απομένει για να κοιμηθεί τελικά. Οι έρευνες επιβεβαιώνουν αυτό που όλες οι μαμάδες έχουμε παραδεχτεί ή σκεφτεί, τουλάχιστον κάποιες φορές, ότι δηλαδή λαχταράμε… λίγο παραπάνω από το σεξ με τον σύντροφό μας έναν βαθύ και χωρίς διακοπές ύπνο. Το ιδανικό είναι, βέβαια, το καλό σεξ να συνοδεύεται από έναν καλό ύπνο, αλλά όπως σύντομα διαπιστώνουν οι νέοι γονείς και τα δύο απαιτούν πολλή υπομονή, αντοχή και χιούμορ…