Βρίσκονται κοντά στην επίτοκο, παρέχοντας συναισθηματική υποστήριξη, ενθάρρυνση, σωματική ανακούφιση, αλλά και ενημέρωση για την πορεία του τοκετού. Δεν πρόκειται για τις γνωστές σε όλους μας μαίες, αλλά για μια ξεχωριστή ομάδα γυναικών που σκοπό έχει να βοηθά τη γυναίκα σε όλα τα στάδια της εγκυμοσύνης αλλά και κατά τη διάρκεια της επιστροφή της στο σπίτι. Στο εξωτερικό τις έχουν ονομάσει «δούλες» (birth doula) και παρά το γεγονός ότι στα ελληνικά ο όρος «δούλα» έχει κακόσημη έννοια, ο ρόλος τους κατά τη διάρκεια του τοκετού αλλά και μετά είναι ιδιαίτερα σημαντικός.Οι βοηθοί μητρότητας τοκετού, όπως αποκαλούνται ελληνιστί, παρέχουν σωματική ανακούφιση στην επίτοκο, χρησιμοποιώντας μασάζ, τεχνικές χαλάρωσης κι άλλες μη φαρμακευτικές μεθόδους αντιμετώπισης του πόνου. Διευκολύνουν τη γυναίκα να αντλήσει πληροφόρηση για την πορεία του τοκετού της και ενθαρρύνουν και την ίδια και τον σύντροφό της να θέσουν ερωτήσεις στον γιατρό ώστε να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων.

Την ανάγκη υποστήριξης που έχει μια γυναίκα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, την ώρα της γέννας και τις πρώτες μέρες στο σπίτι, οι περισσότερες την έχουν νιώσει και η ίδιες. Η κυρία Αγγελική Παπαμιχαήλ, βοηθός μητρότητας και πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια θηλασμού, έχοντας η ίδια βιώσει μια αρκετά τραυματική εμπειρία τοκετού, ήταν αποφασισμένη να διερευνήσει δυνατότητες εκπαίδευσης πάνω σε θέματα εγκυμοσύνης και τοκετού. «Έκανα, λοιπόν», μας λέει, «μία αίτηση για το τμήμα Μαιευτικής στα ΤΕΙ Αθηνών, η οποία όμως δεν προχώρησε, αλλά, ευτυχώς, ένα ταξίδι μου στο εξωτερικό απετέλεσε την αφορμή να ολοκληρώσω την αναζήτησή μου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες συνάντησα μια φίλη που είχε γεννήσει πρόσφατα και περιγράφοντας την εμπειρία τοκετού της μου μίλησε για τη γυναίκα αυτήν, την ‘‘birth doula’’, η οποία ήταν μαζί της καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού της, τη στήριζε συναισθηματικά, ακόμα και στις δύσκολες στιγμές που οι γιατροί τής έλεγαν ότι θα πρέπει να κάνει καισαρική, και την ανακούφιζε σωματικά κάνοντάς της μασάζ και βοηθώντας με τις αναπνοές. Ενθουσιάστηκα, ήταν αυτό που ήθελα να κάνω: υποστήριξη από γυναίκα προς γυναίκα, απαλλαγμένη από ιατρικές παρεμβάσεις, σεβόμενη τις ιδιαίτερες ανάγκες και επιθυμίες της κάθε μητέρας».Τον επόμενο χρόνο η κ. Παπαμιχαήλ είδε τυχαία μια ανακοίνωση του Συλλόγου «Ευτοκία» για προαγωγή του φυσικού τοκετού και άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά με το ζήτημα. Λίγα χρόνια αργότερα οργανώθηκε στην Αθήνα το πρώτο σεμινάριο για βοηθούς μητρότητας τοκετού, με εκπαιδεύτρια τη διεθνώς καταξιωμένη βοηθό μητρότητας Debra Pascali Bonaro. Από τότε όλο και αυξάνονται οι γυναίκες οι οποίες γοητεύονται από αυτό, αλλά και όσες ζητούν τη βοήθειά τους.

Η βοηθός μητρότητας είναι μέρος της ομάδας τοκετού, αλλά δεν έχει ιατρική εκπαίδευση και συνεπώς δεν ασκεί κλινικές ή ιατρικές πράξεις ή διάγνωση ιατρικών εξετάσεων και δεν ερμηνεύει τα ευρήματα ιατρικών μηχανημάτων κατά τη διάρκεια του τοκετού. Ο ρόλος της περιορίζεται στη συναισθηματική και πρακτική υποστήριξη αλλά, μέσα από δεκάδες έρευνες που έχουν διεξαχθεί σε πολλά μέρη του κόσμου, φαίνεται πως είναι πολύ σημαντικός:

• Οι γυναίκες βιώνουν με μεγαλύτερη ικανοποίηση την εμπειρία του τοκετού τους
• Μειώνεται η χρονική διάρκεια του τοκετού
• Μειώνονται οι πιθανότητες για επισκληρίδιο ή άλλη τοπική αναισθησία, ο τοκετός με παρεμβάσεις (βεντούζα, εμβρυουλκός) και ο τοκετός με καισαρική τομή
• Η σχέση μητέρας και βρέφους αρχίζει ομαλά, με σεβασμό και τρυφερότητα
• Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα με τον θηλασμό
• Η νέα μητέρα εμφανίζει μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και λιγότερο άγχος, γεγονός που μειώνει τις πιθανότητες επιλόχειας κατάθλιψης
• Ως συνέπεια όλων των παραπάνω, οι δαπάνες υγείας μειώνονται

Η στήριξη όμως στη γυναίκα δεν σταματάει στη γέννα. Όπως και στις παραδοσιακές κοινωνίες, οι λεχώνες περιστοιχίζονταν από άλλες γυναίκες και δέχονταν τη φροντίδα τους, έτσι και η βοηθός μητρότητας λοχείας είναι δίπλα στη μητέρα και την οικογένεια. Ο ρόλος της είναι περισσότερο «εκπαιδευτικός». Απαντάει στις ερωτήσεις των γονιών, τους συνδράμει σε πρακτικά θέματα, όπως στο μπάνιο, στο ντύσιμο, στην αλλαγή πάνας του μωρού, παρέχει πρακτική βοήθεια στον θηλασμό, ακούει τη μητέρα, τους φόβους και τις ανησυχίες της, «γράφει» παρέα της την ιστορία του συγκεκριμένου τοκετού, κάτι που συχνά οδηγεί τη νεαρή μητέρα σε ένα είδος αυτοψυχανάλυσης. Ύστερα από λίγες ημέρες ή εβδομάδες, η μητέρα αποκτά αυτοπεποίθηση με τη φροντίδα του βρέφους κι αρχίζει να καλλιεργεί έναν βαθύ δεσμό με το μωρό της, νιώθει μεγαλύτερη σιγουριά και ασφάλεια, θηλάζει με μεγαλύτερη επιτυχία, έχει μικρότερες πιθανότητες να πάθει επιλόχεια κατάθλιψη και τόσο η ίδια όσο και ο πατέρας, προσαρμόζεται πιο εύκολα στη νέα δυναμική της οικογένειας.

Για περισσότερες πληροφορίες:
Σύλλογος Βοηθών Μητρότητας Ελλάδος
Τηλ.: 210 9823257, 6974999675
Ε-mail: v.mitrotitas@yahoo.gr και στο facebook group «Βοηθοί Μητρότητας»